sabato 17 novembre 2018

'A BEDDA DE' SETTE VELI popolare

'Na vota c'era un patri c'aveva na mugghieri e tri figghi; a mamma murìu e u patri ristò cche' figghi. 
Sō patri ci dissi a li figli: Tal'č, sintiti ca mma fari, ca i sugnu vecchiu: a vatri du- ca eranu picurara - vi lassu li pecuri, a tia ca si lu cchių nicu 'na vardeddra e 'na jumenta,- ca era lenta lenta-.
Chistu i nna li frati, doppu ca murė so' pā: Ma ta ddari tecchia di ricotta, dici.
N'avisti 'bbidienza a lu papā? T'č munci munci, dici 'un ti nni dammu!
Ddru mischinu si nni i mortu di fami e i nna un picuraru ca era ddra vicinu: Eh fratellu, dici, viniti cca, manciati. Chiddru picuraru ci detti 'na vasceddra di ricotta e ci detti un pani a ddru picciottu, ca si chiamava Pippinu; ci detti tanti cosi. Po’ si nni i.
Vidica, dici, č la furtuna tō, -ddra juminteddra ci parlā-, vidica dici ora t'ava nasciri un putru!
A chi č, di 'ssa jumenta vacanti m'ava nasci un putru? dissi Pippinu!
Cchių agghiri ddra si curcā la jumenta e ci nascė veru un putru.
Comu cci nascė ddru putru, pigliani e ddra jumenta ci dissi: Vidica perō, dici, li to frati ti vonnu 'nculari!
Ammeci si partė ddru babbu e i nni li frati: Avoglia ca un mi dastivu ricotta, Pč munci, munci! Tal'č la jumenta mi fici un cavaddruzzu!
E li frati: Ora, dici, ammā iri nna lu Re e ci 'amma diri ca Peppi si fida pigliari lu cavaddru sirbaggiu di lu feu, ca accussė mori e nni lu livammu di davanzi l'occhi!
Pigliā e cci ieru. Maistā, dici, me frati si fida pigliā lu cavaddru sirbaggiu di lu feu!
Ma veru?
Veru!
Pippinu!
Pronti.
'Stu Pippini, malidittu un n'ecchi era: Comu m'č fidā pigliā 'stu cavaddru sirbaggiu?
Piglia e ssi nni i a chianciri nni ddru cavaddru: Un ti scantari!
T'ha fari dari, dici, un furcuni di ferru di setti metri, un chissu di vitru quantu tia, da 'sta bbanna a ddra banna tu ti 'mpili ddra intra, ca lu cavaddru, quantu vidi, dici, la luci, ca lu vitru fa accussė, veni a trozza; tu dici l'aggrampi, ci accravacchi e i chi cafuddru pi l'ammiddrari.
Allura si parterru e si nni ieru. Comu si nni ieru arrivaru ddra. Ddru cavaddru comu vitti ddra lucerna -signų nniscanza-, piglia e va trozza; iddru l'aggrampa pi li cerri, a ddru cavaddru, c'avia la grigna cchiu longa di li gammi d'iddru, e cumencia; ddru cavaddru 'ngarziddruna e chiddru cafuddrava, tumpiti tampiti, 'nzina ca l'ammiddraru. L'ammiddraru e ci misiru la vardedra e si nni ieru.
Comu si nni ieru, arrivaru nni lu Re ca ci dissi dici: Pippinu tč cincucent'unzi.
E va nna li frati: Avoglia, dici, ca mi faciti 'nfamitā: talč munci munci: cincucent'unzi mi detti lu Re!
Ora ci 'amma diri ca avā gghi a pigliari la cutra a lu ddragu, tutta ciancianeddri d'oru, accussė lu ddragu si lu mancia e un c'č bisognu d'arriturnari.
Allura si nni i a chianciri nni lu cavaddru: Dici chi ha Pippinu?
A che d'aviri ca la Reginotta s'avā maritari e voli la cutra ciancianeddri d'oru di lu vecchiu ddragu! 'Un mi mancia lu ddragu!?
Tal'č ca ffari: t'ha ffari dari quattru tummina di ciciri, t'ha fari dari un ferru di setti metri cu lu croccu e un sirraculu, dici, e un t'ha fari dari nenti cchių.
Comu cci dissi accussė ci dissi dici: Maestā ma va dari dici quattru tummina di ciciri, un ferru cu lu croccu e un sirraculu; e ssi nni ieru.
Comu si nni ieru, cumencia a ittari ciciri; lu vecchiu ddrau e la vechia ddraa dicianu: Ah li grannuli li grannuli! -Ci paria ca eranu grannuli-
Si strincianu, si vasavanu lu vecchiu ddrau e la vechia ddraa; iddru sirrā ddru tettu, pigliā ddru croccu e ci tirā la cutra!
Comu ci porta la cutra la Reginotta si i a maritari cu la cutra ciancianeddri d'oru e ciancianeddri d'argentu. E ci detti natri cincucent'unzi lu Re a Pippinu.
Eh, a voglia ca mi faciti 'nfamitā, sdisanurati, cci nni voli munciri; munci munci, - smaccava li frati-.
Quannu vittiru lu frati, dici, ma un nnč bonu ca ora, dici, ca ci dicemmu ca avā pigliā la Bella di setti veli addrā bbanna lu mari, accussė mori e nni lu livammu di davanzi l'occhi.
Maistā, dici, me frati si fida i a pigliari la Bella di setti veli addrā bbanna lu mari.
Ma veru?
Veru!
Allura si partė Pippinu. Ddru mischinu si misi a chianci nni ddru cavaddruzzu.
A chi ha?
Ah, dici, comu č fari ca la Bella di setti velira č addra bbanna lu mari, dici, ca la voli lu Reginottu!
Ah, un ti scantari, dici: t'ha fari dari un quattru tummina di pani, un ciascu di vinu, quattru chila di carni, 'na seddra tutta d'oru e 'u ggliommaru di lana; e po' 'u' dubitari.
Allura a lu Re ci dissi dici: Vogliu 'na seddra tutta ciancianeddri d'oru, -ddra seddra sa chi seddra era!-.
'Stu picciottu si nni i. Arrivata nni 'na chianura lu cavaddru ci dissi: Scinni Pippinu, vidi quantu frummiculi c'č, minuzzacci 'ssu pani ca chissi un jornu 'annā dā la vita a tia.
Ci lu minuzzā e cacciā. Cchių addriri ddra vitti n'Aquia chi stava murennu: Scinni Pippinu dunaci 'ssa carni a s'Aquia, ca vidica chissa un jornu avā dā la vita a tia.
E scinnė; arrivata a lu mari trova lu re di tutti li pisci ca stava murennu -ca un n'avia manciari-. Dici: Scinni Pippinu, dacci lu pani a suppa ca chissu un jornu avā dā la vita a tia.
Scinnė, ci fici lu pani a suppa e lu ittā intra lu mari.
Comu passā addrā bbanna lu mari c'era la criata ddra, cu li liuna: vinti liuna chi guardavanu la Bella di setti veli.
Allura comu iddu ittā ddru ggliommaru di lana, pecuri n'affacciaru n'achiddra -Quantu pecuri affacciaru!- Li liuna si nni ieru pi li pecuri e la Bella di setti veli (ca era ‘na Reginotta c’avia avutu lu ‘ncantisimu) la lassaru sula.
Comu la lassaru sula, trasi lu cavaddru ddra, tuttu paratu cu la seddra d'oru: comu arrivaru ddra ca era paratu cu la seddra d'oru, pigliani la Reginotta: C'č cravaccari ini.
No dici la criata, c'č cravaccari i!
No no, c'č cravaccari ini dici la Reginotta e vincė iddra -ca era la Bella di setti veli-.
Accravaccā, passā- lu mari e -figlia di buttiglia- pigliā l'aneddru e lu ittā intra lu mari; e passaru.
Arrivaru nni lu voscu, piglia lu velu e lu ittā.
Comu arrivā ddrani dici: Bba, nni putemmu maritari. -Ddru Reginottu cu la Bella di setti veli-.
Maritari? dissi iddra? Primu 'amma miscari n'apocu di frummentu e cu l'annetta si piglia a mia. ( O lu Reginottu o Pippinu)
Comu 'amma fari dissi Pippinu; e ssi nni i a chianciri nni lu cavaddru.
A chi ha Pippinu?
A che d'aviri, ca chiddra ddra ammiscā frumentu, linticchi, fravecchi, tutti cosi 'nzemmula!
U' dubitari dici. Iemmu a pigliari dici du visazzi di frummiculi. Comu ieru a pigliari du visazzi di frummiculi: Cumannu cumannu, tutti ognunu a lu sō postu! e annittaru tutti cosi!
Lu nnumani matinu: Nni putemmu maritari!
Maritari? Primu dici ma ta iri a pigliari lu velu chi mi cascā nna lu voscu. E si nni i a chianciri ni lu cavaddru. Ddru cavaddru ci dissi: Curri Pippinu e va piglialu! un ti scantari, e parteru.
Arrivata nni lu voscu dissi : Oh Aquia chi detti la vita a tia?
Chibbō? dici
Duna la vita a mia!
Lu sa, all'atru jornu passammu cu la Bella di setti vedi e ci cascā lu velu.
Appuntu, dici, l'haiu nni lu me nidu, ca li me figli, dici, l'hannu tuttu cacatu!
O cacatu o senza cacatu nni l'ha dari; e ci lu purtani.
Comu ci lu purtā, allura a 'sta picciotta ci dissi: Nna mma maritari.
Nna mma marirati? Maritari, dici? Prima a ta iri a pigliari l'aneddru chi mi cascā nmezzu lu mari.
-Pippinu curri va piglia l'aneddru-!
Comu l'č truvā l'aneddru?
Si nni i a chianci nni lu cavvaddru; lu cavaddru ci dissi: Un ti scantari; ddru pisci chi ci dasti tu lu pani a suppa dici, ora videmmu.
Arrivanu a lu mari. Comu arrivanu a lu mari "O re di tutti li pisci, chiddru chi detti la vita a tia, duna la vita a mia"
"O re di tutti li pisci chiddru chi detti la vita a tia, duna la vita a mia"
A chi bbo Pippinu? ci dissi un pisci.
A che d'aviri ca lu jornu ca passammu di cca a la Bella di setti veli ci cadė l'aneddru.
No dici lu ittā iddra, no ca cci cadė, lu ittā iddra! Appuntu l'havi lu re di tutti li pisci. Si lu re di tutti li pisci dici dormi, vivu tu e i vidč: si lu re č viglianti mortu tu e i vidč!
Arriva ddrani, lu re durmia, ci tirā l'aneddru e ssi nni i.
Ci porta ddr'aneddru a la Bella di setti veli e ci dissi dici : Ora nni maritammu!
Nni maritammu? Maritarini? Prima avanti ca nni maritammu ha camiari un furnu setti iorna e setti notti, e ti ci ha 'mpilari setti viaggia: cu resta vivu, o tu o Pippinu mi lu pigliu pi maritu, ci dissi la Bella di setti veli.
Comu arrivā ddra si nni i a chianciri nni lu cavaddru: Curri Pippinu e va 'mpilaticci. Comu mi cce 'mpilari?
Lu cavaddru ci dissi: Un ti scantari, dici vidica ora č muriri i.
Comu ha muriri tu?
E' muriri i ca la fini mia č chista!
Talč, lu cori miu lu pigli, lu metti n'un pignateddru e tu t'unti e quannu veni lu Reginottu ci ha diri ca t'untasti lardu vecchiu di trent'anni e di vint'anni. Comu Pippinu s'untā: Chistu č miu, chistu č di lu Re, chisttu č di Reginotta, e niscė setti viaggia di lu furnu!
Comu niscė setti viaggia d'intra ddru furmu, ristā vivu: Senti Pippinu dici, ci dissi lu Reginottu, chi ti cci stricasti?
Mi ci stricavu lardu vecchiu di trent'anni e di vint'anni.
"Cu havi l'ardu vecchiu di trent'anni e di vint'anni lu purtassi 'n palazzu riali ca ci lu paganu quantu quantu!"
S'untā lu Riuzzu, comu arrivā davanti ddra carcara, s'abbrusciā e murė.
E Pippinu si maritā cu la Bella di setti veli! Comu si maritā, quantu genti chi ci ieru, quantu a farici onuri. Li frati d'iddru: Ma iemmuci vidč, iemmucci a fari onuri.Quantu regnanti, quantu cchini!
La povera di mia mi truvavu ddrani, acciavu du tarė: unu lu persi e n'atru mi cadė.

Lu cuntu č lestu lu cuntu č finutu,

un sacciu si a vatri v'ha piaciutu!

Nessun commento: