domenica 28 febbraio 2016

'A STORIA DI LU SIGNURI TRUVATU del Sac. Don Salvatore Arena


La storia ddò Signuri truvatu, è raccontata in versi dialettali dal Sac. Don Salvatore Arena, pubblicata nel 1934. La tradizione del Signore Ritrovato è ancora viva nei ragusani, che lo commemorano ogni prima domenica di marzo nella chiesetta dedicata al SS. Ritrovato a Ragusa Ibla.
                          1                    
 Era lu milli, ed ottucentu, ed unu,
Lu primu Marzu, a menza nnotti in puntu,
E pri li strati un si videva alcunu,
Tranni di Cassarà, sparatu e smuntu,
Cassarà ch'era un poviru frusteri,
e faciva lu spiuni e l'arginteri.
                        2
Aviva un firrulicchiu arripizzatu,
E muriva di friddu e di pitittu,
quannu, un pinzeri in testa indiavulatu,
ci vinni a lu  birbanti e malidittu,
di rubari la Pissisi sacrata,
e farsi cu l'argentu 'na scialata.
                       3
Si vota, iddu era sulu, e avìa 'nsacchetta
ca sempri lu purtava 'nu rampinu,
e si truvava avanti la Chiesetta
di lu cunventu di sant'Antuninu.
Grapi la porta, senza cìu, nè bau
e a la Custodia prestu s'appizzau.
                      4
Pigghia in manu lu Santu di li santi,
e jetta a terra l'osti cunsacrati,
e curri, e curri, e curri lu birbanti,
comu 'nseguitu, da cani arraggiati,
quannu arrivatu in un locu pinnenti:
- Ferma - ci dici 'na vuci pussenti.
                    5
Ed a terra cadìu lu scilliratu,
Scava cu l'ugni ansiusu e trimanti,
fà na fussidda, (oh locu fortunatu!)
e ci metti lu Santu di li santi,
e curri lu mischinu, e curri e vola,
senza testa, nè ciatu, nè parola...
                   6
Ma pinzati, vui tutti bona genti,
l'affannu, lu spavientu, lu terruri,
di chiddu preti, chi un sapiennu nenti,
và, la matina, cu veru fervuri,
a celebrari lu misteru santu,
vidi, intravidi... oh chi trimuri! oh scantu!...
                   7
A terra di particuli pistati...
Ahi!... rrutta la Custodia e scassinata...
la crisiula facìa 'na gran pietati,
da diavuli pariva devastata...
Curri, lu preti prestu a lu guardianu,
e ci cunta lu fattu, orrennu e stranu.
                  8
Lu guardianu allucch'u, nnu paria veru,
lu cuntu di lu preti 'nsalanutu,
curri a la chiesa, e vitti lu misteru,
di lu pani celesti dà spirdutu;
e alla vista di chiddu granni luttu
chianchìu lu bonu patri, a chiantu ruttu.
                   9
Si sparsi la nutizia, e la citati
parìa a lu Venerdì di la passioni,
o comu offisa da calamitati,
di fami, pesti o autra oppressioni,
eranu tutti muti li cristiani,
e sunavunu a muortu li campani.
                   10
Intantu tutti, pri di campi e vaddi,
vannu a circari lu Ciboriu santu
cercanu in grutti, cercanu 'ntra staddi,
cu prighieri facennu, e cu gran piantu,
e nuddu stanca, e nuddu senti ddica
circannulu 'ntra spini, e 'ntra l'ortica.
                   11
Li munacheddi di san Binirittu,
preganu tutti cu veru firvuri.
Chiddi di lu Carmelu a pani schittu
fannu diuna, oppressi da terruri,
preganu di li Tresi li reclusi,
ca circari nun puonu, essiennu chiusi.
                  12
Finalmenti, (e un si sa lu furtunatu)
mmienzu li ficu mori, e 'ntra li spini,
fu truvatu un canuzzu allampanatu
cu la ventri attaccata 'ntra li rrini,
e si dici ca c'era un lumicieddu,
c'addumava senz'uogghiu, tantu beddu.
                 13
Jttau 'na vuci du buonu cristianu;
crusi la genti 'ntra du santu locu,
fu scavata la terra a manu a manu
ca ognunu 'ntra li vini, avia lu fuocu.
E 'ntra li spini, unn'era du canuzzu,
fu truvatu lu nuostru Signuruzzu.
                14
L'alligrizza, la gioia, li battimani
cu' po cuntari cu pinna e paroli?
Sunaru a festa tutti li campani,
e li parrini cu li bianchi stoli,
e la citati tutta cu apparatu,
jeru a pigghiari lu Signuri asciatu.
                15
C'eranu li baruna e cavaleri,
lu capitulu tuttu, in cappa magna,
c'eranu li maistri e giurnaleri,
ca lu jornu parìa di la cuccagna,
e nun mancarunu no, li fratillanzi,
tutti cu torci, e cu lieti sembianzi.
               16
Fu purtatu, in trionfu lu Signuri
'ntra la crisiula di sant'Antuninu,
e tutta la jurnata cu firvuri,
la gintuzza facìa strata e caminu,
ppi vasari dà terra unn'era statu,
pri tanti jorna, lu Signuri asciatu.
               17
Intantu si circava lu latruni;
e capu rrunna, era don Giorgi Arena,
si circava 'ntra  spini e 'ntra macciuni,
e a nun truvarlu, si sintìa gran pena,
quasi tri jorna e quasi tri nuttati,
pri ricercarlu furunu 'mpignati.
             18
W Cassarà alla fini fu truvatu,
intra la grutta di santa Sufia,
comu nnu lupu da dintra 'ntanatu,
lu sacrileggiu ognunu ci liggìa,
'ntra la facci scurusa, e fu trimuri,
l'accusava latruni e tradituri.
             19
Cu cordi e rumanedda fu attaccatu,
supra un cavaddu, scurmu e trimulanti,
e puoi pri la cità fu traspurtatu,
cu vuci, da la ciurma minaccianti,
e si dici ca morsi dispiratu,
dintra di la prigiuni rinserratu.
             20
Unni pusau lu Santu di li santi
ora, una chiesa c'è tantu graziusa,
e lu sò jornu la genti fistanti,
curri a vasari da terra priziusa.
E passa allegra da bedda jurnata,
che allu Santu Truvatu è dedicata
             21
Sti versi tra li carti fuoru asciati
di lu parrinu Arena Salvaturi,
e fuoru a un tempu stissu pubblicati
da Vicenzu Crisciuni stampaturi,
pirchì nun si irdissi la memoria
d'una pietusa e surprinnenti storia. 
 

Nessun commento: